Ацы бæрæгбон нæ рæстæджы бирæтæ нал кæнынц, фæлæ раздæр адæм хорз кæй зыдтой æмæ æхсызгонæй кæй кодтой, уыцы бæрæгбæттæй уыд иу (кæс Къутугæнæн). 
Къутугæнæн у хоры, зæххы куысты бæрæгбон. Hæ алы фæзылд дæр дзуры, адæм зæххимæ, æрдзимæ, азы афонтимæ фидар баст кæй сты, ууыл. 
Кæмæн куыд йæ фадат уыд, афтæ-иу скодта бæрæгбоны фынг. Адæм кæрæдзимæ цыдысты арфæтæм. Куывтой, сæ къутутæ æдзухдæр хорæй се дзаг куыд уой, цæмæй ацы аз ивгъуыд азæй бæркадджындæр уа, чындзæхсæвтæ æмæ куывдтæ куыд кæной. 
Сылгоймæгтæ-иу хыссæйæ сарæзтой рæсугъд къутуты хуызæттæ æмæ-иу сæ сфыхтой, алчидæр архайдта, уæдæ мæ къутутæ рæсугъддæр уой, адæмы зæрдæмæ тынгдæр фæцæуой. 
Къутугæнæн æрмæст хистæрты бæрæгбон нæ уыд, афтæ зæгъæн дæр ис, æмæ фыццаджыд;ер уыди æрыгон лæппуты бæрæгбон. Уыцы бонмæ-иу сын сæ хистæртæ фаттæ æмæ æрдынтæ сарæзтой, æмæ-иу лæппутæ ерысы бацыдысты, уæдæ мысан хуыздæр чи акъуырдзæн, кæй фат ыл тагъддæр сæмбæлдзæн. Нысантæ та сын уыдысты, сылгоймæгтæ хыссæйæ цы къутутæ кодтой, уыдон. Фылдæр къутутæ чи рамбылдтаид, уый уыд амондджын, уымæн æмæ уый амыдтæ сæ къутутæ уыдзысты хорæй седзаг, бæркадджын.

Сейчас праздник почти забыт, но наши предки очень любили и почитали его. 
Кутуганан – праздник хлеба, земледельческих работ, свидетельство неразрывной связи людей с землей, природой. 
К празднику накрывались столы, пеклись традиционные три уалибаха. Люди ходили друг к другу с поздравлениями, возносили молитвы, просили у Всевышнего, чтобы закрома всегда были полны хлеба, чтобы год будущий был богаче года предыдущего, чтобы из собранного урожая справлялись свадьбы и кувды. 
Женщины выпекали из теста фигурные булочки в виде конусообразных сопеток – «къуту», соревнуясь, чьё «произведение» будет лучше. 
Кутуганан был праздником не только людей старшего поколения, но и юношей, которые соревновались в стрельбе из лука по мишени. Мишенями служили «кутута» из теста, достававшиеся победителю. Выиграть в этих соревнованиях было большой удачей: считалось, что год для счастливчика будет очень удачным, закрома его всегда будут полны зерна.